檢視嘉萊省的原始碼

{| class="wikitable" style="float:right; margin: -10px 0px 10px 20px; text-align:left"
! <p style="background:#FFD1A4; color: #000000; margin:auto; padding:5px 0; "> '''嘉萊省''' </p>
|-
|<center><img src="https://tinbds.com/images/place/1/ay.jpg" width="280"></center><small>[https://tinbds.com/gia-lai 圖片來自tinbds]
</small> 
|}
'''嘉萊省'''（越南語：Tỉnh Gia Lai）是[[越南]][[西原]]高原的一個省，省莅[[波来古市]]。

==历史==
===20世纪以前 ===
嘉莱省地处西原北部，自古以来是越南少数民族[[嘉莱族]]、[[罗低族]]等少数民族的世居领地。最初，嘉莱人在此建立以“火王”“水王”“风王”信仰为中心的部落政权，其首领号称“麻曹”（M'tao）或者“父道”（potao）。第一代“麻曹”名为[[繄诗]]（Y Thih），居住在坡离具（Plei Ku，即岧嶚）一带的麻曹村（Plei M'tao）。据称其出生时手持一块镔铁，此镔铁后被铸造为圣剑，繄诗用其征服大小嘉莱诸部，称霸西原。繄诗去世后，传位其外甥。

=== 法国殖民统治时期 ===
20世纪初，法国殖民者开拓西原，将嘉莱省一带正式纳入越南版图。1904年（成泰十六年）4月7日，法国公使乌登丹（Odend’hal）巡上游地区时，因试图参观火舍的圣剑，被火王苏乙（Siu Ăt）所杀。4月10日，法军进攻火舍，击败火王苏乙，随后吞并整个嘉莱地区。7月25日，法属印度支那政府议定设立[[坡离俱低蛮省]]（Plei Ku Der），并于崑嵩（Kun Tum）、岧嶚（Cheo Reo）二地设立[[代理屯]]，派遣代理官管治上游诸蛮民。

1907年（成泰十九年）4月25日，殖民政府撤销坡离俱低蛮省，将管辖嘉莱地区的岧嶚屯划入[[富安省]]，并以其所属蛮栅分置五总，设立[[归化县]]，委派县丞一人。

1913年2月9日，殖民政府在西原地区设立崑嵩省，管辖崑嵩屯和岧嶚屯。

1917年，以平定省上游之安西邑成立安溪代理屯，并设新安县。

1932年5月25日，殖民政府议定设立嘉莱省（法文称[[坡离俱省]]），坡离俱代理座和岧嶚代理座划归嘉莱省。

1945年八月革命爆发时，嘉莱省共辖坡离俱市社（波来古市社）、安溪县、坡离克里县、诸丝县、岧嶚县等。

1946年5月27日，殖民政府在西原高原成立自治政权[[南印度支那上游地区]]，下辖西原5省。次月，殖民政府将省名定为[[波来古省]]（坡离俱省），而[[北越]]则继续称为嘉莱省。

1949年5月30日，南印度支那上游地区政权解散，西原5省并入[[越南国]]。

1950年4月15日，越南国国长[[保大帝|保大]]在西原高原成立[[皇朝疆土]]，波来古省被纳入其中。

=== 现代 ===
1955年3月11日，越南国首相吴廷琰废除“皇朝疆土”，将波来古省直接纳入中央政府管辖。

1958年，[[越南共和国]][[吴廷琰]]政府将波来古省划分为丽忠郡、丽清郡和岧嶚郡3郡。

1962年，南越政府将岧嶚郡划出，成立[[富本省]]。波来古省重新划分为丽忠郡、清安郡和富仁郡3郡。

1975年3月，[[越南南方共和国]]解放嘉莱省。10月，嘉莱省和崑嵩省合并为[[嘉莱-崑嵩省]]。富本省最初并入[[多乐省]]，后又划归嘉莱-崑嵩省。嘉莱省区域包括[[波来古市社]]、[[安溪县 (越南)|安溪县]]、[[阿云巴县]]、[[诸巴县]]、[[诸博容县]]和[[芒杨县]]1市社5县。

1979年4月23日，[[阿云巴县]]析置[[克容巴县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-178-CP-chia-huyen-A-Yun-Pa-tinh-Gia-Lai-Kon-Tum-thanh-huyen-A-Yun-Pa-Krong-Pa-57436.aspx |title=Quyết định 178-CP năm 1979 về việc chia huyện A Yun Pa thuộc tỉnh Gia Lai - Kon Tum thành huyện A Yun Pa và huyện Krong Pa do Hội đồng Chính phủ ban hành |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218105959/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-178-CP-chia-huyen-A-Yun-Pa-tinh-Gia-Lai-Kon-Tum-thanh-huyen-A-Yun-Pa-Krong-Pa-57436.aspx |dead-url=no }}</ref>。

1981年8月17日，[[芒杨县]]和[[诸博容县]]析置[[诸色县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-34-HDBT-thanh-lap-huyen-Chu-Se-tinh-Gia-Lai-Kon-Tum-43115.aspx |title=Quyết định 34-HĐBT năm 1981 về việc thành lập huyện Chư Sê thuộc tỉnh Gia Lai-Kon Tum do Hội đồng Bộ trưởng ban hành |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218105932/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-34-HDBT-thanh-lap-huyen-Chu-Se-tinh-Gia-Lai-Kon-Tum-43115.aspx |dead-url=no }}</ref>。

1984年12月28日，[[嘉莱-崑嵩省]][[公伯陇县]]部分区域划归[[安溪县 (越南)|安溪县]]管辖；[[安溪县 (越南)|安溪县]]析置[[克邦县]]。

1988年5月30日，[[嘉莱-崑嵩省]][[安溪县 (越南)|安溪县]]析置[[公则若县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-96-HDBT-phan-vach-lai-dia-gioi-hanh-chinh-huyen-An-Khe-mot-so-xa-thi-tran-thuoc-tinh-Gia-Lai-Kon-Tum/37567/noi-dung.aspx |title=Quyết định 96-HĐBT năm 1988 về việc phân vạch lại địa giới hành chính huyện An Khê và một số xã, thị trấn thuộc tỉnh Gia Lai-Kon Tum do Hội đồng Bộ trưởng ban hành |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218105942/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-96-HDBT-phan-vach-lai-dia-gioi-hanh-chinh-huyen-An-Khe-mot-so-xa-thi-tran-thuoc-tinh-Gia-Lai-Kon-Tum/37567/noi-dung.aspx |dead-url=no }}</ref>。

1991年8月12日，[[嘉莱-崑嵩省]]重新分设为嘉莱省和[[崑嵩省]]；嘉莱省下辖[[波来古市社]]、[[芒杨县]]、[[安溪县 (越南)|安溪县]]、[[克邦县]]、[[公则若县]]、[[诸色县]]、[[诸巴县]]、[[诸博容县]]、[[阿云巴县]]、[[克容巴县]]1市社9县，省莅波来古市社<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Nghi-quyet-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-mot-so-tinh-thanh-pho-truc-thuoc-Trung-uong-42808.aspx |title=Nghị quyết về việc điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do Quốc hội ban hành |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-04-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200422032413/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Nghi-quyet-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-mot-so-tinh-thanh-pho-truc-thuoc-Trung-uong-42808.aspx |dead-url=no }}</ref>。

1991年10月15日，[[诸博容县]]和[[诸巴县]]析置[[德基县]]。

1996年11月11日，[[诸巴县]]部分区域划归[[波来古市社]]管辖；[[芒杨县]]3社和[[波来古市社]]2社划归[[诸巴县]]管辖；[[诸巴县]]析置[[亚格来县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-70-CP-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-thanh-lap-mot-so-xa-thi-tran-va-huyen-Ia-Grai-thuoc-tinh-Gia-Lai-40216.aspx |title=Nghị định 70/CP năm 1996 về việc điều chỉnh địa giới hành chính, thành lập một số xã, thị trấn và huyện Ia Grai thuộc tỉnh Gia Lai |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218110024/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-70-CP-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-thanh-lap-mot-so-xa-thi-tran-va-huyen-Ia-Grai-thuoc-tinh-Gia-Lai-40216.aspx |dead-url=no }}</ref>。

1998年3月12日，[[波来古市社]]被评定为三级城市。

1999年4月24日，[[波来古市社]]改制为[[波来古市]]。

2000年8月21日，[[芒杨县]]析置[[得都阿县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Nghi-dinh-37-2000-ND-CP-doi-ten-xa-thi-tran-lap-xa-thuoc-huyen-Mang-Yang-tinh-Gia-Lai-va-chia-huyen-Mang-Yang-thanh-hai-huyen-Dak-Doa-va-Mang-yang-46708.aspx |title=Nghị định 37/2000/NĐ-CP về việc đổi tên xã, thị trấn, thành lập xã thuộc huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai và chia huyện Mang Yang thành hai huyện Đak Đoa và Mang yang |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218110007/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Nghi-dinh-37-2000-ND-CP-doi-ten-xa-thi-tran-lap-xa-thuoc-huyen-Mang-Yang-tinh-Gia-Lai-va-chia-huyen-Mang-Yang-thanh-hai-huyen-Dak-Doa-va-Mang-yang-46708.aspx |dead-url=no }}</ref>。

2002年5月13日，[[亚格来县]]1社划归[[波来古市]]管辖<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-54-2002-ND-CP-thanh-lap-xa-thuoc-huyen-Chu-Prong-Ayun-Pa-chuyen-xa-Ia-Kenh-thuoc-huyen-Ia-Grai-ve-thanh-pho-Pleiku-tinh-Gia-Lai-7146.aspx |title=Nghị định 54/2002/NĐ-CP về việc thành lập xã thuộc các huyện Chư Prông, Ayun Pa và chuyển xã Ia Kênh thuộc huyện Ia Grai về thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai |accessdate=2020-03-16 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218110012/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-54-2002-ND-CP-thanh-lap-xa-thuoc-huyen-Chu-Prong-Ayun-Pa-chuyen-xa-Ia-Kenh-thuoc-huyen-Ia-Grai-ve-thanh-pho-Pleiku-tinh-Gia-Lai-7146.aspx |dead-url=no }}</ref>。

2002年12月18日，[[阿云巴县]]析置[[亚巴县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-104-2002-ND-CP-chia-tach-huyen-Ayun-Pa-thanh-hai-huyen-Ia-Pa-Ayun-Pa-tinh-Gia-Lai-6634.aspx |title=Nghị định 104/2002/NĐ-CP về việc chia tách huyện Ayun Pa thành hai huyện Ia Pa và Ayun Pa, tỉnh Gia Lai |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-04-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200401170107/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-104-2002-ND-CP-chia-tach-huyen-Ayun-Pa-thanh-hai-huyen-Ia-Pa-Ayun-Pa-tinh-Gia-Lai-6634.aspx |dead-url=no }}</ref>。

2003年12月9日，[[安溪县 (越南)|安溪县]]分设为[[安溪市社]]和[[得婆县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-155-2003-ND-CP-thanh-lap-thi-xa-An-Khe-huyen-Dak-Po-thanh-lap-xa-Dak-Po-thuoc-huyen-Dak-Po-tinh-Gia-Lai-6265.aspx |title=Nghị định 155/2003/NĐ-CP về việc thành lập thị xã An Khê và huyện Đak Pơ, thành lập xã Đak Pơ thuộc huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218110041/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-155-2003-ND-CP-thanh-lap-thi-xa-An-Khe-huyen-Dak-Po-thanh-lap-xa-Dak-Po-thuoc-huyen-Dak-Po-tinh-Gia-Lai-6265.aspx |dead-url=no }}</ref>。

2007年3月30日，[[阿云巴县]]分设为[[阿云巴市社]]和[[富善县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-50-2007-ND-CP-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-huyen-Ayun-Pa-lap-thi-xa-Ayun-Pa-huyen-Phu-Thien-phuong-Cheo-Reo-Hoa-Binh-Doan-Ket-Song-Bo-17980.aspx |title=Nghị định 50/2007/NĐ-CP về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Ayun Pa;thành lập thị xã Ayun Pa và huyện Phú Thiện;thành lập các phường Cheo Reo, Hòa Bình, Đoàn Kết, Sông Bờ |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-04-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200401170119/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bat-dong-san/Nghi-dinh-50-2007-ND-CP-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-huyen-Ayun-Pa-lap-thi-xa-Ayun-Pa-huyen-Phu-Thien-phuong-Cheo-Reo-Hoa-Binh-Doan-Ket-Song-Bo-17980.aspx |dead-url=no }}</ref>。

2009年2月25日，[[波来古市]]被评定为二级城市<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-249-QD-TTg-cong-nhan-thanh-pho-Pleiku-tinh-Gia-Lai-la-do-thi-loai-2-85648.aspx |title=Quyết định 249/QĐ-TTg năm 2009 công nhận thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai là đô thị loại II do Thủ tướng Chính phủ ban hành |accessdate=2020-03-16 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218110031/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quyet-dinh-249-QD-TTg-cong-nhan-thanh-pho-Pleiku-tinh-Gia-Lai-la-do-thi-loai-2-85648.aspx |dead-url=no }}</ref>。

2009年8月27日，[[诸色县]]析置[[诸蒲县]]<ref>{{Cite web |url=https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Nghi-quyet-43-NQ-CP-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-xa-de-lap-xa-thuoc-huyen-Chu-Se-huyen-Chu-Se-de-thanh-lap-huyen-Chu-Puh-Gia-Lai-93958.aspx |title=Nghị quyết số 43/NQ-CP về điều chỉnh địa giới hành chính xã để thành lập xã thuộc huyện Chư Sê; điều chỉnh địa giới hành chính huyện Chư Sê để thành lập huyện Chư Pưh thuộc tỉnh Gia Lai do Chính phủ ban hành |accessdate=2017-09-11 |archive-date=2020-04-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200401170126/https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Nghi-quyet-43-NQ-CP-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-xa-de-lap-xa-thuoc-huyen-Chu-Se-huyen-Chu-Se-de-thanh-lap-huyen-Chu-Puh-Gia-Lai-93958.aspx |dead-url=no }}</ref>。至此，嘉莱省下辖1市2市社14县。

2020年1月22日，[[波来古市]]被评定为一级城市<ref>{{Cite web |url=http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?mode=detail&document_id=198948 |title=Quyết định số 146/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ : Về việc công nhận thành phố Pleiku là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Gia Lai |accessdate=2020-03-16 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218110039/http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?mode=detail&document_id=198948 |dead-url=no }}</ref>。

==地理==
嘉萊省位於[[西原]]高原北部，北與[[崑嵩省]]相鄰，南接[[多樂省]]，西臨[[柬埔寨]]，東鄰[[廣義省]]、[[富安省]]。

==行政區劃==
嘉萊省下轄1市2市社14縣，省莅波来古市。
*[[波來古市]]（Thành phố Pleiku）
*[[安溪市社]]（Thị xã An Khê）
*[[阿雲巴市社]]（Thị xã Ayun Pa）
*[[諸巴縣]]（Huyện Chư Păh）
*[[諸博容縣]]（Huyện Chư Prông）
*[[諸蒲縣]]（Huyện Chư Pưh）
*[[諸色縣]]（Huyện Chư Sê）
*[[得都阿縣]]（Huyện Đắk Đoa）
*[[得婆縣]]（Huyện Đắk Pơ）
*[[德基縣]]（Huyện Đức Cơ）
*[[亞格來縣]]（Huyện Ia Grai）
*[[亞巴縣]]（Huyện Ia Pa）
*[[克邦縣]]（Huyện K'Bang）
*[[公則若縣]]（Huyện Kông Chro）
*[[克容巴縣]]（Huyện Krông Pa）
*[[芒楊縣]]（Huyện Mang Yang）
*[[富善縣]]（Huyện Phú Thiện）

==影片==
<div style="float:left; margin:10px 10px 10px 10px">
{{#evu:https://www.youtube.com/watch?v=G06iUYS8ZVo
|alignment=center
|dimensions=480
|container=frame
|description=Khám Phá TP. Pleiku - Gia Lai, TP. Lớn Thứ 2 ở Tây Nguyên, Được Mệnh Danh Là "TP Ngủ Ngon Nhất VN!!" }} 
</div>
{{-}}

== 參考文獻 == 
{{reflist}}
[[Category:738 東南亞]]